Dagboek 1943 – 1945

Over het dagboek van mijn vader

Mijn vader heeft het dagboek geschreven omdat hij zich bewust was van de historische betekenis van wat hem overkwam. Het is daarbij een spannend relaas geworden van het dagelijks leven in het kamp waarin alle facetten om zowel fysiek als geestelijk te overleven aan bod komen. De eerste maanden klinkt er een gevoel van ontgoocheling door in zijn beschrijvingen. Daarna is hij meer actief bezig er het beste van te maken en probeert ook van de situatie en van zijn lotgenoten te leren. Hij sprak veel met lotgenoten, niet alleen uit Nederland maar ook uit Engeland en schreef daar uitgebreid over in het dagboek.
De tweede winter was zwaar en maakte hem soms somber. In deze periode was het bemachtigen van voldoende voedsel een allesoverheersende bezigheid. Hij deed dit echter niet alleen voor zichzelf, maar zoveel mogelijk ook voor zijn vrienden. Vanaf februari 1945 wist hij dat het niet lang meer kon duren en verzamelde materiaal voor zijn dagboek om mee naar huis te nemen. Na de bevrijding door de Russen heeft hij de komst van de Amerikanen niet afgewacht en is met een paar vrienden vertrokken om, door de vele wegblokkades heen, naar huis terug te keren.

Na de oorlog heeft mijn vader het leven opgepakt zoals hij zich had voorgenomen. Hij is ook begonnen met het uittypen van het dagboek. Al snel echter heeft hij het materiaal bij elkaar gepakt en opzij gelegd. Net als veel van zijn lotgenoten heeft hij daarna nooit meer over zijn krijgsgevangenschap gesproken. Als groep hebben de ex krijgsgevangenen zich steeds miskend gevoeld. Weliswaar stond hun lot in schril contrast met dat van de joden, maar ze waren wel onder bedreigende en vaak slechte omstandigheden gevangengenomen, met als enige reden dat ze dienstplichtig militair waren tijdens het uitbreken van de oorlog.

Karel Verhulst